170.YIL ÖNCESİNİN DATÇASI.. (5)

Foto: 170 yıl önce Knidos kazılarında. Kazı heyeti başkanı İngiliz Charles Newton'un mahiyetinde işçi olarak çalışan Datçalı atalarımız.
Belki de... Datça’mızın en eski fotoğrafı...
Allah aşkına, 1850'li yıllarda Datça’da fotoğraf makinası ne gezer falan diye yorumlar yapmayın!
Unutmayın ki fotoğraf makinasının icadı 1830'lu yıllar.
Ve o yıllarda üzerinde güneşin batmadığı İngiltere, teknolojiyi en önde takip eden insanlar ülkesi...
Tıpkı bugünün Amerikası, Avrupası, İsrail'i gibi...
Baksanıza Orta-doğu'da olup bitenlere...
Bilim ve teknoloji nelere muktedir...
Tövbe... tövbeee...
Baksanıza herifçioğlu (Charles Newton) ne diyor anılarında:
Knidos harabeleri – 28 Aralık 1857
"...Bu ayın onunda, özenle seçilmiş kişilerden oluşan bir grupla Bodrum'dan Knidos'a İngiliz kumanya gemisi ile getirildik.
Bu grupta kazıyla ilgili mimar Mr. Pullan, marangoz, koruma görevlisi bir çavuş, altı İngiliz denizci, iki istihkamcı, bir duvarcı, bir fotoğrafçı vardı...!"
Kazıya değil... Sanki Datça’yı fethetmeye gelmiş mübarek.
Bizim köylerden toplanan yüz kadar Türk işçisi hakkındaki yorumları ise tam bir rezalet...
Knidos Aslanı gemiye taşınırken yaralanan Türk işçileri hakkında...
Baksanıza ne diyor, pezevenk:
Knidos harabeleri – 2 Temmuz 1858
"...Knidos aslanını bulunduğu yerden kaldıraçlarla kaldırdıktan sonra sağlam bir kasaya yerleştirdik...
Aslanı palangalara bağlayıp deniz kenarındaki uçurumdan aşağı sallandırdığımızda; ağırlığın tazyiki ile palangalardan birinin bağlandığı büyük bir kaya yerinden koptu.
Kayanın koptuğu palangaya kumanda eden fakir Türk işçilerden birinin kaburga kemiği kırıldı..."
"...Bu esnada orada çalışan yüz kadar Türk işçisi, herhangi bir tehlike anında her zaman yaptıkları gibi, soğukkanlılıklarını kaybederek panik halinde feryat etmeye, bağırıp çağırmaya başladılar...
Doktorumuz Mr. Edgewort Türk'ü tedavi etti; yarasının ağır olmadığını söyledi...
Bu sırada olanları seyretmekte olan Onbaşı Jenkins, benim çok şanslı olduğumu söyleyip heyecanla piposunu tüttürüyordu..."
Bu bir şey değil... Daha ne aşağılayıcı laflar ediyor... Ne laflar...
İsterseniz bu lafları sineye çekip, 170 yıl öncesinin Datçasını ve Datça insanının çileli yaşamını izlemeye devam edelim...
Ne dersiniz..?
Kaynak: History of Discoveries at Halicarnasus, Cnidus – 1863 – Sir Charles Newton
(Sürecek)
19-10-2025 — Y. Ziya Özalp
 

Okunma Sayısı: 376