CUMHURİYET KURULURKEN CEBİNDEN YALNIZ BEŞ LİRA ÇIKTI!...

“Atatürk Dolmabahçe’deki yemekte Milli Eğitim Bakanı Esat Mahmut’u sert bir
dille eleştiren Dr. Reşit Galip’e”:
-Biraz yorgun görünüyorsunuz, isterseniz bu gece dinlenin, yarın daha ayrıntılı
konuşuruz dedi.
Bunun üzerine reşit Galip:
-Burası sizin değil, milletin sofrası, burada oturmak benim de hakkım.
Bunun üzerine Atatürk:
-Öyleyse biz kalkalım, diyerek, yanındakilerle masayı terk etti.
Olaydan birkaç ay sonra Reşit Galip’in bir radyo konuşmasını dinleyen Atatürk, aynı
sofrada bu kez kulağına şöyle diyecekti:
-Yarın milli Eğitim Bakanısın,diye fısıldayacaktı.
Reşit Galip’le ilgili bir şey okusam hemen Ankara gelir aklıma. Ankara’da kaldığım
yıllarda, Kurtuluş Parkı karşısından yürüyerek Esat Caddesine giderdim. Genellikle Reşit Galip
Caddesinden geçerek…
-Reşit Galip, ANDIMIZ’ın yazarıdır.
Reşit Galip su katılmamış Cumhuriyet aydınıydı.
Tıp okumuştu. Aynı zamanda hem de edebiyat doktoruydu.
Tıp fakültesinde öğrenciyken, iki cepheye gitmek için gönüllü yazıldı.
Balkan Harbi’nde savaştı, yaralandı. Kafkas Cephesi’ne katıldı. Verem mikrobu kaptı.
Ordudan onbaşı rütbesiyle emekli oldu ve tıp öğrenimine geri döndü.
Hocası ve iki arkadaşıyla Fransız hardal şişelerini laboratuar tüpü olarak kullanıp, gaz
lambası ışığında, bakteri, aşı, serum ürettiler. Savaş sürüyordu, orduya serum gerekiyordu.
Üretilen serumu denemek için zaman da yoktu. Kendisini denek yapıp, aşıyı kendinde denedi.
Cephedeki Mehmetçiğe yetişmesini sağladı.
Kurtuluş Savaşı’nın Tavşanlı cephesini örgütledi. Savaş kaçaklarını yargılayan İstiklal
Mahkemesi üyeliği yaptı.1925 yılında milletvekili seçildi. 1932 yılında yukarıda anlattığım olay sonunda Milli
Eğitim Bakanı oldu.
Milli Eğitim Bakanı olduktan sonra çok güçlenmişti. Ama Atatürk çevresini kuşatan
Recep Zühtü, Kılıç Ali gibi isimler onun ayağını kaydırmak için her şeyi yapıyorlardı.
En son işin kıvama geldiğini ve artık eyleme geçme zamanının oluştuğunu, Aattürk’e
gidip Reşit Galip’i gammazladılar
-Paşam, birisi Reşit Galip’e ; Hitler bugün konuşacak deyince, o da şöyle demiş:
“Bizim Hitler her gün konuşur…”
Paşa o zaman buna kahkahalarla gülmüştü.
Zamanla boş durmamışlar, buna benzer bir sürü yalan yanlış haberler uydurulup, onu
bakanlıktan indireceklerdi. Yerine de Hikmet Bayur’u getireceklerdi.
Bu olaydan sonra Reşit Galip denize düşecek, soğuk algınlığından zatürreye
yakalanacak, öldüğü gün onun çok istediği üniversitede Devrim Konferansını Hikmet Bayur
verecekti.
Reşit galip, 11 ay milli Eğitim Bakanlığı yaptı. Bu dönemde, Türk Tarih Kurumu’nun
temelini attı. Türk Dili Tetkik Cemiyeti’ni Türk Dil Kurumu’na o dönüştürdü. Halkevlerinin
kurulmasına öncülük etti, Üniversite reformunu gerçekleştirdi. Köy Enstitüleri’nin ilk
öncülüğünü de o yaptı. İçinde bir milyon kitap olan bir kütüphane hayalini
gerçekleştiremeden daha 41 yaşında, 1934 yılında yaşamını yitirdi.
Evindeki birkaç bin kitaptan başka bir şeyi yoktu.
-Cebinden de yalnızca beş lira çıktı.

Okunma Sayısı: 175