GDO'DAN UZAK­LA­ŞA­LIM

İnsan­lar, ta­rı­ma baş­la­dı­ğın­dan beri ye­tiş­tir­dik­le­ri bitki ve hay­van­la­ra is­te­dik­le­ri özel­lik­le­ri ka­zan­dır­ma­ya ça­lı­şı­yor. Gıda ürün­le­ri­nin ve bit­ki­le­rin özel­lik­le­ri­ne mü­da­ha­le ede­rek on­la­rı daha ve­rim­li du­ru­ma ge­tir­me­ye ça­lı­şı­yor. 

Bit­ki­le­re mü­da­ha­le, ta­rı­mın baş­lan­gı­cın­dan beri ol­du­ğu göz­lem­le­ni­yor. Son yıl­lar­da bu mü­da­ha­le bit­ki­le­rin doğ­ru­dan gen­le­ri üze­rin­de ya­pıl­ma­ya baş­lan­dı. Bi­li­min ge­liş­me­siy­le 1980'ler­den sonra bu iş­le­re büyük pa­ra­lar ay­rıl­ma­ya baş­lan­dı. 

Ge­ne­ti­ği de­ğiş­ti­ril­miş gı­da­lar, ilk üre­til­me­ye baş­lan­ma­sıy­la tar­tış­ma­la­rı da be­ra­be­rin­de ge­tir­di. Dünya ge­ne­lin­de Ge­ne­ti­ği De­ğiş­ti­ril­miş Or­ga­niz­ma (GDO) en çok 4 ürün­de kul­la­nı­lı­yor. Mısır, soya, pamuk ve ka­no­la.

GDO NEDİR?
Bi­li­ma­dam­la­rı 25 yıl önce, gen­le­ri DNA'dan ayı­ra­rak başka bir can­lı­ya yer­leş­ti­re­bil­cek­le­ri­ni keş­fet­ti­ler. Bir can­lı­da­ki ge­ne­tik özel­lik­le­rin kop­ya­la­na­rak, bu özel­lik­le­ri ta­şı­ma­yan bir can­lı­ya ak­ta­rıl­ma­sı so­nu­cun­da üre­ti­len yeni can­lı­ya Ge­ne­ti­ği De­ğiş­ti­ril­miş Or­ga­niz­ma (GDO) de­ni­yor. 

Özel­lik­le 1980'ler­den sonra bitki biyo tek­no­lo­ji­si ala­nın­da önem­li ge­liş­me­ler sağ­lan­dı. 

İlk trans­ge­nik (ge­ne­ti­ği de­ğiş­ti­ril­miş) ürün olan, uzun raf öm­rü­ne sahip Flavr Savr do­ma­te­si 1996 yı­lın­da raf­lar­da­ki ye­ri­ni aldı. 

Bunu, gen ak­ta­rıl­mış mısır, pamuk, kolza ve pa­ta­tes iz­le­di. Bu yön­tem­le elde edi­len bit­ki­ler, ilaç­la­ra ya da za­rar­lı­la­ra karşı daha di­renç­li olu­yor. 

Bu da kim­ya­sal böcek ilaç­la­rı­nın kul­la­nıl­ma­sı­nı azal­tı­yor. Gü­nü­müz­de mısır ve pa­mu­ğun za­rar­lı­la­ra, soya ve ka­no­la­nın böcek ilaç­la­rı­na, pa­pa­ya ve ka­ba­ğın da vi­rüs­le­re karşı di­renç­li ol­ma­sın­da GDO tek­no­lo­ji­si kul­la­nı­lı­yor. 

Gen­le­re mü­da­ha­le ede­rek bit­ki­le­rin lez­zet, bes­le­yi­ci­lik ya da da­ya­nık­lı­lık gibi özel­lik­le­ri­ni ge­liş­ti­ri­le­bi­li­yor. İstan­me­yen durum ve olay­la­ra daha kolay mü­da­ha­le edi­le­bi­li­yor. 

Ge­ne­ti­ği de­ğiş­tirl­miş or­ga­niz­ma­la­rın özel­lik­le aşı ve ilaç ya­pı­mın­da kul­la­nıl­ma­sı önem ka­za­nı­yor. Su­suz­lu­ğa da­ya­nık­lı bitki ge­liş­tir­me ça­lış­ma­la­rı ise halen devam edi­yor.

TAR­TIŞ­MA­LAR
Gı­da­la­rın ge­ne­ti­ği­nin de­ğiş­ti­ril­me­si ile il­gi­li tar­tış­ma­lar devam edi­yor ancak ge­ne­ti­ği de­ğiş­ti­ril­miş ürün­ler yeni değil. İnsü­lin ge­ni­nin do­muz­lar­dan alı­nıp bir bak­te­ri­ye ak­ta­rıl­ma­sıy­la di­ya­bet has­ta­la­rı­na in­sü­lin sağ­la­na­bi­li­yor. 

Ti­ro­id ve bü­yü­me hor­mon­la­rı gen­le­ri, hay­van­lar­dan ke­si­le­rek bak­te­ri­le­re ak­ta­rı­lı­yor ve hor­mon ek­sik­li­ği olan in­san­lar fay­da­la­na­bi­li­yor. 

Şe­ker­siz yi­ye­cek­ler kul­la­nı­lan As­par­ta­me mad­de­si de GDO'lar­dan üre­ti­li­yor.

En önem­li­si ise he­pa­tit B aşısı başta olmak üzere bir çok aşı­nın GDO'lar­dan elde edi­li­yor ol­ma­sı. (Sü­recek)

Okunma Sayısı: 15266