LOZAN.. MÜ­BA­DE­LE... D A T Ç A

Had­di­mi, hu­du­du­mu bilen bir ki­şi­ci­ğim..
2023 yı­lı­nın rahat kol­tu­ğu­na kay­kı­lıp da.. Yüz yıl önce im­za­lan­mış Lozan an­laş­ma­sı­nın eğ­ri­si­ni-büğ­rü­sü­nü, doğ­ru­su­nu-yan­lı­şı­nı, ha­ta­sı­nı-se­va­bı­nı tar­tış­mak el­bet­te beni aşan ko­nu­lar..?Ama
L o z a n kon­fe­ran­sı­nın en so­run­lu ve zo­run­lu tar­tış­ma­ya açık ko­nu­la­rın­dan biri olan m ü b a d e l e ,her iki top­lu­mu da de­rin­den et­ki­le­miş..
Ço­cuk­lu­ğu­muz, ne­ne­le­ri­miz­den, de­de­le­ri­miz­den mü b a d e l e es­na­sın­da zo­run­lu ola­rak ana va­tan­la­rı Datça'yı terk eden Rum­la­rın ba­şın­dan geçen dra­ma­tik olay­la­rı din­le­mek­le geçti...
Va­tan­la­rı­nı terk et­me­mek için Türk de­li­kan­lı­lar­la ev­le­nip din de­ğiş­ti­ren Rum dil­ber­le­ri bile olmuş...?To­run­la­rı sıh­hat ve afi­yet içer­isin­de halen daha Dat­ça­mız­da ya­şam­la­rı­nı sür­dür­mek­te, gül gibi ge­çi­nip git­mek­te­dir­ler...
Datça bir hoş­gö­rü gö­lü­dür..?Bu gölde Mil­li­yet, cin­si­yet değil, in­sa­ni­yet ön plan­da­dır..
Ne mutlu biz­le­re....
Ana­do­lu'da ya­şa­yan, mü­ba­de­le ne­ti­ce­si zo­run­lu ola­rak kök­le­rin­den ko­pa­rı­lan O r t o d o k s dini men­sup­la­rı­na Yu­na­nis­tan'­da T ü r k - t o h u m u gözü ile ba­kıl­mış.. Ana­do­lu'­ya gelen Müs­lü­man­la­ra ya­kış­tı­rı­lan sı­fat­la­ra hiç gir­me­ye­lim..
Rah­met­li ni­nem­den ço­cuk­lu­ğum­da din­le­di­ğim mü­ba­de­le es­na­sın­da ya­şa­nan bir olay beni de­rin­den et­ki­le­miş­tir..
İsim ve­r­me­ye­ce­ğim.  Dat­ça­mı­zın bir kö­yün­de mü­ba­dil bir Rum aile re­isi­ni atın ar­ka­sı­na ur­gan­la takıp ,sü­rük­le­ye­rek sak­la­dı­ğı al­tın­la­rın ye­ri­ni söy­let­miş­ler..?Nenem bu köy­de­ki bir sü­la­le­nin böy­le­ce zen­gin ol­du­ğu­nu söy­ler, ha­yıf­la­nır du­rur­du...
Bu tür dra­ma­tik olay­lar her iki top­lum için­de söz ko­nu­su...Mü­ba­de­le­ye tabi Müs­lü­man­la­rın ba­şı­na Yu­na­nis­tan'­da neler gel­di­ği he­pi­mi­zin ma­lu­mu...
Belki de... Mü­ba­de­le de sa­de­ce d i n fak­tö­rü­nün esas alın­ma­sı bir ha­tay­dı... Kim ­bi­lir..?
Türk­çe ko­nu­şan, Türk­çe oku­yup yazan or­to­doks K a r a m a n l ı l a r " hala tar­tış­ma ko­nu­su­dur..
Şimdi, Dat­ça­mı­zı da de­rin­den et­ki­le­yen Lozan an­laş­ma­sı­na ek "Yu­nan-Türk halk­la­rı­nın mü­ba­de­le­si­ne iliş­kin söz­leş­me" nin 1'?ci mad­de­si­ne şöyle bir göz ata­lım..
M a d d e - 1 - Türk top­rak­la­rın­da yer­leş­miş R u m - o r t o d o k s di­nin­den Türk uy­ruk­la­rıy­la, Yunan top­rak­la­rı­na yer­leş­miş M ü s l ü m a n di­nin­den Yunan uy­ruk­lu­la­rın , l M a y ı s  1923 ta­ri­hin­den baş­la­ya­rak ,zo­run­lu mü­ba­de­le­si­ne (exc­han­ge ,ob­li­ga­to­ire) gi­ri­şi­le­cek­tir...? Bu kim­se­ler­den hiç­ bi­ri ,Türk hü­kü­me­ti­nin izni ol­ma­dık­ça Tür­ki­ye'ye ya d a Yunan hü­kü­me­ti­nin izni ol­ma­dık­ça ,Yu­na­nis­tan'a dö­ne­rek orada yer­le­şe­meye­cek­tir...
İşte böyle...
Datça'da mü­ba­de­le es­na­sın­da daha neler ya­şan­mış, neler..
Hep­si­ni müm­kün ol­du­ğu kadar ta­raf­sız kal­ma­ya ça­lı­şa­rak an­lat­ma­ya ça­lı­şa­ca­ğım..
Hele biraz sab­re­din...
07-08-2023-Y.?Ziya Özalp

Okunma Sayısı: 431