MÜ­BA­DE­LE/ZO­RUN­LU GÖÇ

Mü­ba­de­le ile ül­ke­mi­zi /il­çe­mi­zi yer­leş­ti­ri­len, bir aile­nin ferdi ola­rak ,ben­den ön­ce­ki ku­şa­ğı­mı­zın ya­şa­dık­la­rı­na du­yar­sız olmam müm­kün ola­maz el­bet­te.
Uzun­ca bir sü­re­dir ara ver­di­ğim bu ya­zı­lı soh­be­ti­mi , bu ko­nu­ya ver­mek benim uzun­ca bir sü­re­dir dü­şün­dü­ğüm bir şeydi.

Os­man­lı Dev­le­ti­mi­zin, bi­rin­ci dünya sa­va­sı so­nun­da, mağ­lup dev­let­ler sa­fı­na düş­me­si se­be­biy­le, Dev­let oto­ri­te­si­nin or­ta­dan kalk­ma­sı so­nun­da, Ana­do­lu­'muz­da Mus­ta­fa Kemal ATA­TÜRK ön­der­li­ğin­de kül­le­rin­den ye­ni­den doğan yeni TÜRK dev­le­ti­miz yani Cum­hu­ri­ye­ti­miz, Lozan Ant­laş­ma­sı ile ( ül­ke­mi­zin ta­pu­su) sağ­la­nan ka­za­nım­lar so­nun­da ül­ke­miz sı­nır­la­rı dı­şın­da­ki ül­ke­ler­de kal­mış Türk kar­deş­le­ri­mi­zi ,bu komşu ül­ke­ler­le ya­pı­lan an­laş­ma­lar­la ,ül­ke­miz­de­ki bu ülke va­tan­daş­la­rı ile kar­şı­lık­lı ola­rak mü­ba­de­le edil­di­ği­ni gö­rü­yo­ruz. Bu zo­run­lu göç ,yüz­yıl­lar­dır bir­lik­te ya­şa­mış olan bu in­san­la­rın, ya­şa­dık­la­rı top­rak­lar­dan zo­run­lu ola­rak ko­pa­rı­lıp ay­rıl­ma­sı­nın ya­şa­dı­ğı trav­ma­la­rı an­la­mak/an­lat­mak ol­duk­ça zor.?Bil­has­sa Bal­kan­lar/Yu­na­nis­tan'dan gelen soy­daş­la­rı­mı­zın , Ana­do­lu­'mu­zun Yu­nan­lı­la­rın bo­şalt­tı­ğı yer­le­şim yer­le­rin­de iskan edil­me­ye ça­lı­şıl­dı­ğı­nı ,bil­has­sa Ege böl­ge­si­ne yo­ğun­luk­la is­kan­la­rı sağ­lan­mış­tır.
Lozan Ant­laş­ma­sı ile be­lir­li sa­yı­da in­san­la­rın yer­le­rin­de kal­dık­la­rı­nı ve bu mü­ba­de­le­nin /zo­run­lu göç ün 1930' lu yıl­la­ra kadar Yu­na­nis­tan ile sür­dü­ğü­nü gö­rü­yo­ruz. Bu genç Cum­hu­ri­ye­ti­miz , za­ma­nın kıt im­kan­la­rı­na rağ­men ,bil­has­sa İzmir yö­re­si­ne yer­leş­ti­ri­len­le­rin ,bir ka­ran­ti­na tabi tu­tul­duk­tan sonra ül­ke­ye alın­ma­la­rı­nı ,be­lir­li bir plan da­hi­lin­de sağ­la­mış­tır. (İzmir­'de­ki Ka­ran­ti­na sem­ti­nin ismi ora­dan gelir)

Bu nüfus de­ği­şi­mi­nin /mü­ba­de­le­nin ge­rek­li­li­ği o günün ko­şul­la­rı için­de de­ğer­len­di­ril­me­li­dir . Şart Mıydı? bil­mi­yo­rum. Ancak 1980 yıl­la­rın­dan sonra Bul­ga­ris­tan ile ya­şa­dı­ğı­mız sı­kın­tı­la­rı dü­şü­nür­sek , bel­ki­ de ge­rek­liy­di.İşte bu nüfus de­ği­şi­mi so­nun­da Dedem İsmail Kap­tan , eşi­nin ­de Rodos'ta vefat et­me­si ne­de­ni ile iki oğlu ve kızı (annem) ile Datça da iskan edi­lir­ler. 1930' lu yıl­la­rın­da ger­çek­le­şen bu zo­run­lu göç, 1936 yıl­la­rın­da Ba­bam­la olan ev­li­lik­le­ri, yeni bir ha­ya­tın baş­lan­gı­cı olmuş.. İki Dayım ise ha­yat­la­rı­nı İzmir­'de sür­dür­müş­ler.
Yu­na­nis­ta­n'a gi­den­le­rin ise, ya­şa­dık­la­rı zor­luk­lar çe­şit­li film­le­re konu ol­muş­tur. En gü­zel­le­rin­den/po­pü­lerle­rin­den biri , 1983 yı­lın­da çe­kil­miş olan REM­BETİKO filmi .Ana­do­lu­'dan gelen bu in­san­la­rın ,yer­leş­tik­le­ri yer­ler­de bir getto oluş­tur­duk­la­rı­nı gö­rü­yo­ruz. Atina'da ya­şa­dı­ğım 1973/74 yıl­la­rın­da , Is­par­dan gel­miş ve Yeni İzmir denen ma­hal­le­de ya­şa­yan bir aile­yi ha­tır­la­rım. Mü­ba­de­le ile ge­len­le­rin bir kısmı Hris­ti­yan Ka­ra­man­lı­lar ol­ma­lıy­dı. Çünkü Yu­nan­ca bil­mez­ler­di. Yunan al­fa­be­si ile TÜRK­ÇE ya­zar­lar­dı. İste bu ne­den­le yerel halk on­la­rı TÜRK To­hu­mu diye ça­ğı­rır­lar­dı. Bunun tipik ör­ne­ği­ni Konya /Sille yer­le­şim ye­rin­de­ki ki­li­se­nin ona­rım ki­ta­be­sin­de gö­re­bi­lir­si­niz.

Şair Kos­tan­dis Ka­va­fis in ŞEHİR şi­irin­de de­di­ği gibi, insan ne­re­ye gi­der­se git­sin, doğ­du­ğu yeri sır­tın­da gö­tü­rü­yor. Bir süre önce zi­ya­ret et­ti­ğim Söm­be­ki (SYMİ) ada­sın­da Datça Ma­hal­le do­ğum­lu Madam Maria' nın , ya­şa­dı­ğı/ha­tır­la­dı­ğı yer­le­ri bana sor­ma­sı ,ma­hal­le kom­şum diye bana gös­ter­di­ği ya­kın­lık apay­rı bir­ şey.
Rah­met­li Anamı İzmir­'den Va­pur­la ge­ti­rir­ken ,doğum yeri olan Rodos Adası açık­la­rın­dan ge­çer­ken ,Ba­ba­ma bir tutam sa­çı­nı kes­ti­rip ve Rodos a doğru de­ni­ze at­tır­ma­sı­nın sır­rı­nı çöz­mek çok zor.
Ya­şa­yan­la­rın is­tem­le­ri dı­şın­da ,karar alı­cı­la­rın YÜZ YIL önce ya­şa­dık­la­rı prob­lem­le­rin gü­nah­ka­rı bu in­san­la­rın değil el­bet­te. Her İki ül­ke­nin in­san­la­rı­nın yal­nız bı­ra­kıl­dı­ğı zaman çö­ze­meye­cek­le­ri prob­lem­le­ri yok .. Ye­ter ­ki.....
Benim biz­zat şahit ol­du­ğum ;ba­lık­çı Sü­ley­man BADAL ve Söm­be­ki­li ba­lık­çı Vasıl ara­sın­da ge­çen­le­ri başka bir gün ya­za­ca­ğım.
Kim­se­le­rin va­tan­la­rın­dan zorla ko­pa­rıl­ma­ma­sı di­lek­le­rim­le , sağ­lı­cak­la....

Okunma Sayısı: 387